Był okres, w którym wydawało się, że filmy dokumentalne o wspinaczce są wszędzie.
Było oczywiście Free Solo. To najbardziej znany przykład. Free Solo zrobił coś więcej niż tylko zdobył Oscara po wydaniu w 2018 roku, zainspirował szereg rekomendacji ustnych od przerażonej (ale zmuszonej) publiczności.
Ale Free Solo nie był sam. W tym samym roku Josh Lowell i Peter Mortimer wydali The Dawn Wall, fantastycznie wyprodukowany film dokumentalny skupiający się na pierwszym swobodnym wejściu Tommy’ego Caldwella i Kevina Jorgesona na ostatnią niezdobytą ścianę Yosemite. Byli też inni: The Alpinist, obecnie dostępny do transmisji na Prime Video, śledził Marca-André Leclerca, kanadyjskiego wspinacza, który zginął tragicznie podczas wspinaczki na północnej ścianie Mendenhall Towers na Alasce.
Torn na Disney Plus to dokument, który koncentruje się na następstwach tragedii. W 1999 roku Alex Lowe, amerykański alpinista będący na krawędzi szczytu alpinizmu, został złapany przez lawinę na górze Shishapangma w Tybecie. Jego partner wspinaczkowy, legendarny Conrad Anker, który towarzyszył mu w tej wyprawie, cudem przeżył tę samą lawinę.
Po śmierci Lowe’a Anker zobowiązał się do opieki nad żoną i dziećmi Lowe’a w przypadku jego śmierci. I, co niewiarygodne, po śmierci Lowe’a Anker i wdowa po Lowe’ie zakochali się w sobie. Ostatecznie para razem wychowała małe dzieci Lowe’a. Dziś wszystkie dzieci Lowe’a nazywają Conrada Ankera „tatą”.
Torn to zawiły, delikatnie zrobiony dokument o tej podróży i jej skutkach.
DisneyPlus
Torn, wyreżyserowany przez najstarszego syna Alexa Lowe’a, Maxa Lowe’a, to osobista historia, głównie o skutkach sportów ekstremalnych o wysokie stawki i lukach pozostawionych po nagłej śmierci ukochanego członka rodziny. Zadaje też swoim bohaterom trudne pytania: po co ryzykować śmiercią, skoro rodzina małych dzieci jest od ciebie zależna?
Oczywiste jest, że reżyser Max Lowe jest idolem swojego zmarłego ojca, ale jest też idolem Ankera, człowieka, który adoptował go po śmierci ojca. Anker kontynuuje wspinaczkę po tym, jak był świadkiem śmierci Lowe’a. To kolejny wątek, który przeplata się w tym dokumencie: Jak Anker chodzi po linie? Jak to uzasadnia? Jego śmierć niewątpliwie zmiażdżyłaby i tak już kruchą rodzinę, ale on nadal wspina się na ostry koniec. Znaczna część filmu poświęcona jest potrzebie radzenia sobie z ryzykiem, a jednocześnie pozwala ludziom realizować swoje pasje w obliczu wszystkiego, co jest rozsądne.
Niezależnie od tego, Torn jest sympatycznym portretem Ankera. To także rozdzierający serce portret rodziny, która ponad 20 lat po śmierci Lowe’a wciąż wydaje się być w trybie zdrowienia. Dokument kończy się znakomicie. Nie będę spoilerować zakończenia, ale wystarczy powiedzieć, że Torn to lektura obowiązkowa na temat niewyobrażalnej tragedii i tego, co będzie dalej.
Pomimo zdobycia kilku nagród, Torn nigdy nie zyskał takiej publiczności, jak Free Solo czy nawet The Alpinist, mimo że był – dla mnie – idealnym towarzyszem obu tych filmów. Zarówno Free Solo, jak i The Alpinist zmagają się z koncepcją ryzyka i śmiertelności w różnym stopniu i obaj robią to dobrze, ale Torn zagłębia się w te tematy w sposób, w jaki te filmy nigdy nie byłyby w stanie. Tylko z tego powodu oglądanie jest niezbędne. Szybkie ostrzeżenie z góry: to złamie ci serce.
